WUSUN-TOHAR-YÜEZİ

TOHÂRİSTAN طخارستان Ceyhun nehrinin yukarı havzasında tarihî bölge. Müellif: HÜSEYİN SALMAN Kaynaklarda Tokaristan, Tuharistan, Tohayristan, Tu-ho-lo gibi farklı şekillerde geçen bölge, ismini Tohar adı verilen bir kavimden almıştır. Toharîler, Eskiçağ’larda Greko-Baktrian İmparatorluğu’nu yıkan kabileler arasında zikredilmiştir. Dar anlamda Tohâristan sınırlarını en doğru biçimde IV. (X.) yüzyıl İslâm coğrafyacılarından İstahrî verir. Buna göre Tohâristan, Belh’in doğusunda ve Bedahşan’ın batısında, Ceyhun’un (Amuderya) güneyinde, Hindukuş dağlarının kuzeyinde yer alan bölgedir. İslâm döneminde Tohâristan, geniş mânada Ceyhun’un yukarı mecrasının sağında ve solunda bulunan, Belh’e bağlı olan bütün dağlık bölgeleri kapsıyordu. Eski kaynaklarda Tohâristan Yukarı Tohâristan ve Aşağı Tohâristan olmak üzere iki bölgeye ayrılıyordu. Yukarı Tohâristan, Belh’in doğusu ile Ceyhun nehrinin güneyinde idi. Aşağı Tohâristan, Yukarı Tohâristan’dan daha doğ...

Türkler ve Toharlar Arasındaki Münasebetler / Dr. Lilia Yu. Tuguşeva Toharlar hakkında kaynaklarda yer alan bilgiler yeterli derecede ele alınıp incelenmiştir. Toharlara ait ilk bilgiler eski Yunan tarihçilerinin eserlerinde bulunmaktadır. Bu tarihçilerin verdiği bilgilere göre Toharların büyük bir kısmı eski dönemlerde Amu Derya nehrinin güney tarafında yaşamaktaydı ve bundan dolayı bu bölge daha sonraları Toharistan adını almıştır. Kaynaklarda ayrıca bu halkın Orta Asya'nın başka bölgeleriyle Tartun nehri havzasında da yerleşmiş olduğu ifade edilmektedir. Araştırmacılara göre Toharlar Orta Asya'ya Uzak Batı'dan gelmiş Hint Ari kabilelerine mensuptur.1 M.Ö. II. yüzyılın birinci çeyreğinden itibaren Toharların yaşadığı araziler M.Ö. 128'den M.S. IV. yüzyılın ortasına kadar Kuşan Devleti'nin sınırları içinde kalmıştı. Hükümdar Kanişka zamanında (278-301) en parlak dönemini yaşayan bu devlet in arazisi Amu Derya'dan Camua'ya kadar Umman denizinden Tarım h...

asya kolunun en doğuda kalan dili, ölü bir dil * . bugün doğu türkistan olarak bilinen topraklarda eskiden konuşulan irani dillerden biri. uygurca'ya da kelimeler vermiş. aslında akhun dili. yapı olarak diğer dillerden farklı imiş ve yirmibeş harften meydana geliyormuş. bazı kaynaklara göre hint iran dillerinden birisi (muhtemelen de doğrusu böyle), bazı kaynaklarsa sanskritçe kökenli olduğunu iddia eder. hint avrupa dillerinden olduğunu iddia edenler, bu dil ailesinden türkçe'ye geçmiş kelimelerin son seslerinin kaybolmuş olması nı, sondaki sesli harfleri yutma eğilimi kuvvetli olan toharca'nın etkisine bağlarlar. sanskritçe kökenli olduğunu iddia edenlerse manastırlarda bugüne kadar kalan toharca yazmalardan dolayı hint sanskritçesi, prakritçe, eski çince veya toharca (tocharisch) gibi dilleri irani olmayan diller olarak gruplarlar. hin t-avrupa dil ailesinin en doğudaki üyesidir. toharca ve hititçe'nin proto-hint-avrupa dilinden en erken ayrıl an diller olduğu düşün...